Museo Nacional de Antropología

Zdaje sobie sprawę że wizyta w muzeum w obecnych czasach dla wielu osób nie jest niczym fascynującym i często kojarzy się z czymś nudnym i mało ciekawym. Jeśli ktoś jednak jest zainteresowany historią, a w dodatku kulturą Tolteków, Majów czy Azteków to Narodowe Muzeum Antropologii staje się punktem obowiązkowym na trasie po Meksyku...

* * *

Muzeum składa się z czterech budynków, tworzących dziedziniec z częściowym zadaszeniem wspartym tylko jedną kolumną. To ukryty symbol i przesłanie dla zwiedzających. Żelazna kolumna przedstawia historię Azteków, począwszy od znaku boga Huitzilopochtli, po inwazje Corteza i połączenie z najeźdźcami w celu zbudowania wspólnej przyszłości. Losy wszystkich byłych i przyszłych pokoleń tworzą jedną historię. 

Z prostokątnego dziedzińca wchodzi się do mieszczących się na parterze 12 sali wystawowych, razem muzeum ma 23 sale z ekspozycją stałą i 1 z okolicznościową. Układ ekspozycji zawiera min. Kulturę Teotihuacan, Tolteków, Mexica – Azteków, Oaxaca, Majów oraz inne kultury występujące na północy Meksyku oraz u wybrzeży Zatoki Meksykańskiej. 

Żelazna kolumna przedstawia historię Azteków, począwszy od znaku boga Huitzilopochtli

Wizja starożytnego Tenochtitlan na jeziorze Texcoco

Prapoczątki Azteków opisuje średniowieczny dokument indiański, zwany "Tira de la Peregrinación" -„Wstęgą Wędrówki”. Opowiada on, iż Aztekowie pewnego dnia natknęli się na kamienną głowę boga Huitzilopochtli, która wydawała z siebie dziwne świszczące dźwięki. Bóg obiecał im, że uczyni ich panami całego Meksyku i wskaże im nowe miejsce do osiedlenia się, jeżeli tylko zabiorą kamienną głowę ze sobą. Aztekowie posłuchali swego nowego boga i wyruszyli z mitycznej krainy Aztlán.

Nazwa Aztlán wywodzi się z języka nahuatl i oznacza "Miejsce Białości" lub "Miejsce Czapli". Uważa się, że późniejsza stolica Azteków - Tenochtitlan, która została założona na wyspie jeziora Texcoco, miała być repliką Aztlánu właśnie ze względu na swoje położenie. Ponadto, według tekstów źródłowych, także Tenochtitlan wiązano z bielą. Mówi o tym "Kodeks Mendoza", kiedy w momencie przybycia założycieli Tenochtitlanu na miejsce, w którym miała powstać ich stolica...

"[...] ujrzeli, że wierzby płaczące i wierzby, które tam stały były białe, a także trzciny i sitowie było białe i żaby były białe, ryby były białe, węże były białe, które żyły tam na brzegach." 

Gdzie zatem była legendarna kraina Aztlán? Wśród niektórych badaczy istnieje pogląd, że że miejsce z którego przybyli potomkowie Azteków to słynna Atlantyda.

Serce dawnego Tenochtitlan - obszar ceremonialny

Obszar ceremonialny Tenochtitlan:

1. Templo Mayor - podwójna świątynia Tlaloca i Huitzilopochtli.
2. Dom Orła.
3. Świątynia Coalcalco.
4. Świątynia Cihuacoatl - Kobieta-wąż, Bogini Ziemi.
5. Świątynia Chicomecoatl - Bogini Kukurydzy.
6. Świątynia Xochiquetzal - Bogini Miłości.
7. Świątynia Ehecatl - Bóstwo Wiatru.
8. Tzompantli - Budynek Czaszki.
9. Boisko do peloty.
10. Calmecac - szkoła dla arystokratów.
11. Tozpalatl - święte źródło.

Rekonstrukcja wnętrza jednej ze świątyń z Teotihuacan

Huehuetéotl - Stary Bóg Ognia

Fragment elewacji piramidy Quetzalcoatla i rzeźby "pierzastych węży".

Disco De Chalco

Zagadka: co przedstawia ta płaskorzeźba?

Piedra Del Ex Arzobispado - kamień ofiarny, na którym składano ofiary wyrywając bijące serca

Sala Azteków, na pierwszym planie Atlanci

Piedra del Sol - Kamień Słońca albo Kamień Pięciu Er

Kamień Słońca lub Kamień Pięciu Er jest to kamienny dysk odkryty w XVIII wieku w Meksyku. Zaraz po hiszpańskim podboju został zakopany na Plaza Mayor w miejscu gdzie niegdyś stała Główna Świątynia.

Mierzy 358 cm średnicy, 98 cm grubości i waży 24 tony. Błędnie uważany za kalendarz, w rzeczywistości przedstawia aztecki mit o powstaniu świata. Wyryta na kamiennym dysku płaskorzeźba przedstawia aztecki mit o Pięciu Słońcach, a sam dysk służył prawdopodobnie jako ceremonialny ołtarz poświęcony personifikacji słońca Tonatiuhowi - "Ten, który czyni jasność". W centrum monolitu znajduje się jego wizerunek w znaku Ollin, czyli dniu miesiąca oznaczającego trzęsienie ziemi i reprezentującego ostatnią z azteckich er kosmologicznych. Postać w obu rękach trzyma ludzkie serce, a jego język w kształcie krzemiennego lub obsydianowego noża wskazuje na potrzebę składania ofiar słońcu, by mogło kontynuować swoją podróż po niebie. Po bokach znajdują się cztery symbole poprzednich er lub słońc wraz ze znakami kierunkowymi. Na brzegach dysku wyrzeźbione są dwa ogniste węże, które pomagają bogu słońca w podróży po niebie.

Znajdujące się wokół wizerunku Tonatiuha cztery kwadratowe pola przedstawiają poprzednie Słońca lub ery, które go poprzedzały. Każda era kończyła się zniszczeniem świata i ludzkości, która była na nowo odtwarzana w kolejnej erze. Według przyjętej interpretacji kolejność er na dysku wygląda następująco:

– Era Jaguara (Nahui Ocelotl). Pierwsza era zakończyła się po 676 latach, wraz z pojawieniem się potworów, które pożarły całą ludzkość.

– Era Wiatru (Nahui Ehecatl). Po 364 latach ziemia została zniszczona przez huragan, a ludzie zamienieni w małpy.

– Era Deszczu (Nahui Quiahuitl). Trwająca 312 lat era zakończyła się ognistym deszczem, który zamienił ludzkość w indyki.

– Era Wody (Nahui Atl). Era zakończyła się po 676 latach w wyniku potopu, a ludzkość zamieniła się w ryby.

Coyolxauhqui - Bogini Księżyca

Posąg jednego z Atlantów z charakterystycznym symbolem kosmicznego motyla na piersiach

Zachowane wyroby ze złota, niesamowicie misterne i delikatne

Fragment świątyni Tolteków (posąg ma wysokość 4,60 m)

Kopia fresków ściennych z Bonampak

Kamienna głowa Olmeków

Uważa się iż kultura Olmeków, będąca pierwszą wielką cywilizacją na terenie Mezoameryki, odegrała bardzo ważną rolę w rozwoju wszystkich późniejszych społeczności kształtujących się na tym obszarze. Obecnie Olmekowie znani są przede wszystkim z artystycznej rzeźby, zarówno tej monumentalnej (np. kamienne głowy), jak i wykonywanej w jadeicie oraz innych kamieniach szlachetnych. Należy podkreślić że Olmekowie, jako pierwsi w Mezoameryce, wznosili duże kompleksy architektoniczne. Stali się tym samym swego rodzaju "matką kultur" na tych terenach. Nadal wielką zagadkę dla współczesnych badaczy stanowi upadek cywilizacji Olmeków.

Narodowe Muzeum Antropologii w Meksyku jest ogromną skarbnicą wiedzy i wielu niesamowitych tajemniczych artefaktów. Muzeum nie jest tak duże jak Luwr w Paryżu, British Museum w Londynie czy Ermitaż w Sankt Petersburgu posiada jednak w cudowny sposób ocalone skarby kultur żyjących w Ameryce Środkowej niedostępne nigdzie indziej. Jest tu tak wyjątkowy klimat i tak wiele ciekawych eksponatów że bardzo łatwo stracić rachubę czasu. Podsumowując, szczerze polecam odwiedzić to muzeum, jedyne takie na świecie.