Go to Venice...

       Kiedy w latach 90-tych ubiegłego wieku zdecydowałem się na przyjazd do Wenecji, przekonały mnie informacje o bliskim zatopieniu tego miasta. Wtedy to była ostatnia okazja aby je zobaczyć. Podnoszący się poziom wody miał całkiem zniszczyć to miasto. Po blisko 20-tu latach Wenecja nie straciła ani trochę na swej niezwykłości i nadal zachwyca tłumy turystów o każdej porze dnia i nocy. Czarny scenariusz okazał się świetnym chwytem marketingowym, który działa do dziś. Tak czy inaczej, to miasto warto zobaczyć choć raz w życiu. 

Canal Grande

Na wstępie kilka słów o Wenecji.

Miasto na wyspie zostało założone w 452 roku przez uciekinierów przed barbarzyńskim plemieniem Hunów. Choć później znalazło się w strefie wpływów Bizancjum, zdołało uzyskać niezależność. Wenecja była państwem-miastem na wzór greckich polis, jej ustrojem była republika. Głową państwa był doża Wenecji (doge – książę), teoretycznie nieusuwalny, wybierany w wyborach przez miejską arystokrację, sprawujący funkcję dożywotnio, jednak w praktyce często zmuszany do ustąpienia.

Wenecja swoją potęgę zbudowała na handlu jedwabiem i przyprawami, mając na te towary monopol. Gdy od XVw. zaczęły się otwierać nowe szlaki handlowe, kraj zaczął powoli słabnąć, tracąc powoli monopol. W 1797 r. Wenecja zostaje zdobyta przez Napoleona. W XIX wieku zostaje włączona do nowo powstałego Królestwa Włoch.

Wenecja leży na 118 wysepkach wchodzących w skład archipelagu znajdującego się w samym środku laguny, która zamyka Zatokę Wenecką od strony zachodniej. Jej odległość od lądu wynosi 4 km, od otwartego morza 2 km. 

Canal Grande to tak na prawdę cieśnina o długości 3,8 km. Ma kształt odwróconej litery "S" i przepływając przez środek miasta dzieli je na dwie części, każda po 3 dzielnice (siestery): Cannaregio, San Marco i Castello oraz Santa Croce, San Polo i Dorsoduro. 

Szerokość kanału waha się od 30 do 60 m osiągając głębokość nawet do 6,0 m. Brzegi łączą cztery mosty.

Canal Grande

Sercem Wenecji jest plac Św.Marka - Piazza San Marco - uważany za jeden z najpiękniejszych placów świata, dzięki niezwykłej kompozycji i architekturze łączącej w sobie elementy fantazji i rzeczywistości. Plac połączony jest z Piazzettą San Marco (placyk wenecki przy wybrzeżu). Ograniczają je budynki Pałacu Dożów i Bazyliki św. Marka. Na wprost bazyliki znajduje się klasycystyczny budynek "Skrzydła Napoleona", zbudowane na jego polecenie.

Plac ma kształt wydłużonego trapezu (długość - 176m, szerokość od strony Bazyliki - 82m, od strony przeciwległej - 57m), który z trzech stron otaczają wspaniałe pałace z wytwornymi portykami i loggiami: Procuratie Vecchie, Nuove i Ala Napoleonica.

W cieniu arkad marmurowych pałaców kryją się liczne sklepy z artystycznymi wyrobami rzemiosła weneckiego (głównie biżuteria, koronki i wyroby ze szkła) oraz słynne, zapisane w historii miasta kawiarnie, m.in. Cafe Florian i Cafe Quadri, których bywalcami byli znani artyści, pisarze i inne wybitne osobistości.

Plac Św. Marka przez cały okres swych dziejów stanowił centrum życia weneckiego, był miejscem ważnych wydarzeń politycznych i religijnych Republiki, areną uroczystości państwowych, kościelnych i ludowych.

Serce Wenecji - dzwonnica na placu św. Marka, kopuły Bazyliki i Pałac Dożów

Dzwonnica św. Marka - Campanile di San Marco – to najwyższa budowla Wenecji, wysoka na 99 metrów. Początkowo była to wieża obserwacyjna i latarnia morska. Później pełniła funkcję dzwonnicy, latarni, wiatrowskazu i wieży strzelniczej. Dobudował także do dzwonnicy Loggettę, miejsce spotkań elity weneckiej. Loggetta pełniła też funkcję budki strażniczej i była miejscem publicznych losowań loterii. 

Ciekawostką jest fakt iż w roku 1609 roku Galileusz zamontował na niej lunetę i zaprezentował jej działanie doży.

Bazylika św. Marka przy placu św. Marka

Widoczna na fotografii poniżej wieża zegarowa - Torre dell'Orologio, została zbudowana w latach 1496 – 1506 obok budynku Starej Prokuracji (budynek, w którym mieściły się apartamenty Prokuratorów - pełniących po doży najważniejszą rolę w władzach miasta). Na szczycie wieży umieszczono dwa posągi Maurów uderzających co godzinę w dzwon. W wieży umieszczono mechanizm zegara astronomicznego. Pokazuje on nie tylko godziny ale także pory roku, fazy księżyca i położenie słońca w kolejnych znakach zodiaku. Powyżej tarczy zegarowej znajduje się skrzydlaty Lew św. Marka.

Torre dell’Orologio - wieża zegarowa przy placu św. Marka

Bazylika św. Marka przy placu św. Marka zbudowana została dla pochowania relikwii św. Marka. W 828 roku kupcy weneccy wykradli jego szczątki z Aleksandrii i przywieźli na lagunę. Pomysł pochowania ciała ewangelisty związany jest z legendą, zgodnie z którą Marek podczas podróży morskiej do Rzymu zatrzymał się na lagunie. Tu ujrzał anioła, który słowami: "Pax tibi, Marce evangelista meus", ujawnił jemu miejsce pochowania. Św. Marek został obwołany patronem niezależnej Wenecji. Skrzydlaty lew, symbol św. Marka, przytrzymujący otwartą księgę z wyrytymi słowami anioła stał się herbem republiki.

Fragment elewacji Bazyliki św. Marka

Ponte dei Sospiri czyli Most Westchnień. To najbardziej znany most Wenecji, także jeden z najbardziej znanych na świecie. Został on wybudowany w 1614 roku. Most łączy pomieszczenia I piętra Pałacu Dożów z budynkiem nowego więzienia (Prigioni Nuove) zbudowanym na przełomie XVI iXVII wieku. Obudowana konstrukcja jest przewieszona nad Kanałem Pałacowym. Wewnątrz mostu znajdują się dwa oddzielone od siebie korytarze. Celem zbudowania mostu było umożliwienie połączenia pomiędzy więzieniem a obradującym w Pałacu Dożów Trybunałem Kryminalnym. Przez most prowadzono skazańców do cel, gdzie mieli odsiedzieć swój wyrok. Więźniowie przechodząc mieli wzdychać za utraconą wolnością...

Ponte dei Sospiri - Most Westchnień

Widok z pałacu Dożów na pobliską przystań

Wenecja z innej perspektywy

Caffe Florian to kawiarnia w Budynku Prokuracji Starej przy placu św. Marka. Została założona w 1720 roku i najprawdopodobniej to najstarsza działająca bez przerwy kawiarnia na świecie. Częstymi gośćmi był Goethe, Giacomo Casanova (po brawurowej ucieczce z więzienia, "wpadł" na chwilkę własnie do dej kawiarni) , Lord Byron , Marcel Proust , a także Charles Dickens. Ceny w tej kawiarni potrafią zaskoczyć.

Od 1893 roku, Caffe Florian stał się domem dla Esposizione Internazionale d'Arte Contemporanea (International Exhibition of Contemporary Art). Pokoje są ozdabiane dziełami artystów, rzeźbiarzy, fotografów i rysowników.

Kawiarnia Florian

Pałac Dożów to gotycka siedziba władców i rządu Wenecji. Budowla powstała na miejscu bizantyjskiego zamku w 814 roku. W kolejnych latach była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Obecnie to trzykondygnacyjny budynek obejmujący z trzech stron wewnętrzny, renesansowy dziedziniec. Od strony nadbrzeża i Piazzetty na parterze i I piętrze posiada arkadowe loggie. Podczas zwiedzania obowiązuje całkowity zakaz robienia zdjęć we wnętrzach Pałacu.

Bazylika św. Marka, pałac Dożów i Bazylika San Giorgio Maggiore

Palazzo Ducale - pałac Dożów, dziedziniec

Palazzo Ducale - pałac Dożów

Przystań z gondolami przy Pałacu Dożów

Canale Grande i Most Rialto

Vaporetto to potocznie zwany (vaporetti) tramwaj wodny w Wenecji. Jest to najwygodniejsza i najbardziej popularna forma transportu w Wenecji. Najpopularniejsza linia numer 1 przebiega z Piazzale di Roma, Kanałem Grande, Kanałem Św. Marka, do Lido. W godzinach szczytu tramwaje kursują co kilka minut, więc nie ma praktycznie żadnych problemów żeby się przedostać z jednego końca Wenecji na drugi.

Rejs tramwajem wodnym po Canale Gande

Tramwaj wodny - Vaporetto

Bazylika Santa Maria della Salute 

Przystań przed Bazyliką Santa Maria della Salute, w tle widoczna dzwonnica na placu św. Marka 

Most Rialto

Dwadzieścia milionów turystów rocznie, o tylu potencjalnych klientów walczą sklepikarze i straganiarze których licznie spotkać można w najpopularniejszych dzielnicach Wenecji. Najpopularniejszym towarem są weneckie maski, maskotki misie, koszulki, ręczniki, proporczyki, figurki itp... wszystko z napisami Wenecja.

Popularne weneckie maski widoczne na każdym straganie

Duży wybór pamiątek, szkoda że wyprodukowanych w PRC

Canal Grande przez mieszkańców zwany jest "autostradą"

Targ ze świeżymi owocami

Gołębie można spotkać nie tylko na placu św. Marka

Najlepszym sposobem poznania Wenecji jest spacer po ciasnych uliczkach, które prowadzą nie wiadomo dokąd. Pomimo początkowego chaosu trudno się zgubić, bo porozwieszane gęsto tabliczki wskażą drogę do placu Św. Marka, mostu Rialto lub np. stacji kolejowej. Włócząc się po mieście najlepiej odejść od zatłoczonych turystycznych szlaków, i zaszyć się w jakimś uroczym zakamarku.

Spokojne uliczki dzielnicy Cannaregio

Kierunek - na most Rialto

Prawdziwe życie w mieście toczy się całkiem powoli... W zaciszu, z dala od gwaru "szlaków turystycznych" można spotkać artystów rysujących lub malujących sceny inspirowane życiem bądź architekturą Wenecji.

Natomiast na małym placyku San Polo, można spotkać pieska "wyścigowca", który szczególnie upodobał sobie brawurowe wręcz bieganie za mokrą piłką tenisową. Robił to w tak efektowny sposób że nie można było przejść obok obojętnie...

Plac San Polo

Z braku miejsca wykorzystuje się każdy kawałek przestrzeni. Bardzo często widuje się właśnie takie ukwiecone, zielone tarasy. 

W Wenecji, od początku jej istnienia zawsze był problem z wodą. Luksusem były więc ogrody i wszelkie rośliny. Z czasem sprowadzono gatunki, które świetnie się przystosowały do występujących warunków. 

Obecnie słodka woda dostarczana jest specjalnym rurociągiem prosto z lądu. 

Jeden z bocznych kanałów

A tak Wenecja wygląda z bliska. Na zdjęciu poniżej widoczne są wysolenia i postępująca degradacja ceglanego muru. Problemem jednak nie jest sama słona woda, lecz zmieniający się poziom, który znacząco się obniża i bardziej niż zwykle podnosi. Zbyt niski poziom wody powoduje że odsłonięte zostają drewniane pale fundamentów, co powoduje ich uszkodzenie; pozbawione naturalnej ochrony drewno zaczyna się rozpadać. Zbyt wysoki powoduje zaś zalewanie pomieszczeń budynków i nadmierną wilgotność murów, a co za tym idzie odpadanie tynków, wypłukiwanie spoin i kruszenie cegieł. Jest to poważny problem, który dotyka wszystkich budowli w mieście.

Wysolenia na zniszczonym murze

Gondole - najbardziej charakterystyczny składnik pejzażu Wenecji. Pełnią one funkcje najstarszego środka lokomocji na wodach laguny. Historia gondoli sięga VII w, była ona znana i używana za czasów pierwszego doży Anafesta Paoluccia.

Każda gondola ma oryginalną formę i budowę, robi wrażenie delikatnej, wywrotnej łupinki, podczas gdy naprawdę jest niesłychanie stabilna i mocna, a jednocześnie wytworna w linii. Kiedyś gondole były różnokolorowe, obite kosztowną materią często drapowaną i wyłożone poduszkami. Od 1562 r. z rozkazu Senatu Weneckiego zaczęto je malować na czarno.

Rozmiary i kształt gondoli są ściśle określone. Jej długość wynosi 11 m, szerokość - 1,75 m, nośność - do 6 osób. Wysmukły kształt lodzi i płaskie dno doskonale odpowiadają nawigacji na wąskich i niezbyt głębokich kanałach. Dziób gondoli ozdobiony jest żelaznym okuciem w formie zębnej halabardy. Wiosłowanie wymaga od gondoliera specjalnej sprawności, ma on do dyspozycji tylko jedno wiosło bez steru, osadzone z prawej strony, którego używa stojąc cały czas na rufie.

Rejs gondolą to nie mały wydatek. płaci się w zależności "od wyglądu" klienta. Wskazany jest zatem rozsądek i umiejętność targowania. 

Rejs gondolą po jednym z kanałów

Kalendarz z księżmi... czemu nie?

Widok z Mostu Rialto

Widok z Mostu Rialto

Most Rialto - Ponte di Rialto - to najstarszy most wenecki nad Kanałem Grande we Włoszech. Wielokrotnie przebudowywany, w roku 1591 zakończono przebudowę i możemy go oglądać do dziś w niezmienionej już formie.

Na jednoprzęsłowej budowli umieszczone są liczne kramy kupieckie rozdzielone widocznymi z daleka łukami arkad. W środku rozpiętości zaprojektowano podwyższony łuk, do którego dochodzą dwa rzędy kramów usytuowanych wzdłuż całego przęsła, frontem do wnętrza mostu. Pomiędzy nimi, poprowadzona jest uliczka dla pieszych. Przejście jest możliwe także przy obu balustradach (od strony wody). Most ma rozpiętość 28,80 m i wysokość 7,32 m.

Położony na wysokim brzegu obszar w pobliżu mostu, zwany Rialto, został zasiedlony już w pierwszych wiekach istnienia Wenecji. Na ziemiach wokół Bazyliki i Pałacu Dożów znajdował się ośrodek władzy politycznej. W tej części miasta powstało także centrum finansowo-handlowe republiki. W XII wieku otwarto tu pierwszy państwowy bank w Europie.

Most Rialto

Podcienia ratują przed upałem

Woda w miejskich studzienkach jest czysta i nadaje się do picia

Stary Targ Rybny działający do dzisiaj

Stary Targ Rybny

Dozwolone długości ryb do połowu

Oryginalna pokrywa studni

Most Rialto widoczny z pobliskiej przystani

Miejscowe cukiernicze specjały

Ozdobne zwieńczenie jednej kopuł któregoś z kościołów

Przystań przy Canale Grande

Wenecja nocą

Gdy nadchodzi noc miasto nie przestaje zadziwiać

Wszelkie lokale zapełniają się klientami

Stragany działają chyba całą dobę

W sklepach mamy pewność że wyroby faktycznie są z Wenecji

Życie w Wenecji jednak nie jest łatwe. Co roku maleje liczba rodowitych Wenecjan. Obecnie tylko ok. 50 tys. osób mieszka w historycznej części miasta. Większość, tj ok. 270 tys. mieszka na lądzie stałym w dzielnicy Mestre.

I takie pojazdy kursują kanałami

Praca gondoliera do łatwych nie należy. Bardzo trudno jest sterować tylko jednym wiosłem.

W tym miejscu ciągle dochodzi do wypadków. Ruch jest zbyt duży.

Bazylika Santa Maria della Salute 

Targ z owocami od strony Canale Grande

Czy ta wieża jest krzywa ? Tak, wszystkie wieże w Wenecji są krzywe.

Po kilku dniach spędzonych w Wenecji, ciężko jest opuszczać to miasto. Trochę jak z bajki, oderwane od rzeczywistości jest pełne niespodzianek i zachwyca na każdym kroku. Śródziemnomorski klimat też robi swoje. Wypełnione słońcem dni i miliony kolorów nastrajają pozytywnie do życia. Nic dziwnego zatem, że gdy ktoś raz zobaczy Wenecję chce potem zobaczyć ją jeszcze choć raz...