Niewiele jest takich miejsc na świecie, gdzie bezpośrednio możemy zetknąć się z prehistorią. Jest to z pewnością niemała gratka dla osób interesujących się tym tematem. W Qobustanie pomimo upływu wielu tysięcy lat możemy podziwiać ślady ludzi z dalekiej przeszłości.
Z przeszłości, która kiedyś była początkiem ludzkości...
Aby dotrzeć do Parku Narodowego w Gobustanie (az. Qobustan Milli Parkı) należy najpierw przejechać przez typowy w tej okolicy labirynt wąwozów. To własnie od nich powstała nazwa tej miejscowości (az. gobu - wąwóz). Okoliczne góry Boyukdash, Kichikdash, Jingirdag i Yazili oraz wszystkie stanowiska archeologiczne zostały objęte ochroną rządu Azerbejdżanu a teren parku został w 2007 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
 |
| Muzeum Parku Narodowego w Gobustanie |
Na terenie Gobustanu odnaleziono około 6000 petroglifów, których wiek datuje się pomiędzy 5000 - 40000 lat. A odnaleziono całkiem przypadkowo w 1930 roku, kiedy otwarto tutaj kopalnie żwiru.
Większość rysunków naskalnych przedstawia ludzi - wojowników z włóczniami, zwierzęta, sceny bitewne, rytualne tańce, walki byków, łodzie z wioślarzami. Są także przedstawienia słońca i gwiazd.
Dobrze jest w drodze do stanowisk archeologicznych odwiedzić otwarte w 2011 nowoczesne muzeum. Jest ono tak zaprojektowane i wykonane aby w przystępny i szybki sposób przyswoić sobie choćby minimum wiedzy o tych terenach. Mimo tak odległych czasów zachowało się wiele przedmiotów, które właśnie tam możemy zobaczyć. Wiele tablic multimedialnych ułatwia w wyobrażeniu sobie, jak ten świat kiedyś wyglądał.
Trudno sobie to wyobrazić ale te tereny w odległej przeszłości były pełne roślinności i zwierząt. Klimat był bardzo wilgotny i ilość opadów była bardzo wysoka. Było tutaj bardzo zielono i płynęły rzeki. Stwierdzono że rosły tu np. dzikie wiśnie, granaty, winogrona i głóg. Żyły tu także liczne zwierzęta; gazele, dzikie woły, jelenie, konie i lwy. Obecnie na tej półpustyni można natknąć się jedynie na wilki, szakale, lisy, zające, węże i jaszczurki. Mieszkają tu także dzikie szare koty.
Czym są petroglify?
Petroglify to wyryte w skale rysunki, ogólnie mówiąc, prehistoryczne dzieła ludzi z ery neolitycznej. Są one ważną formą przedliterackich symboli, mających różnorodne formy zależnie od czasu i miejsca powstania. Słowo petroglif pochodzi z greki, w której "petros" oznacza skała, a "glyphein" to wyryć (ich złożenie zostało zaadaptowane pierwotnie w języku francuskim, jako pétroglyphe). Petroglifów nie należy mylić z piktogramami, które są jedynie namalowane na skale (a nie wyryte).
Oprócz petroglifów, odnaleziony został tzw. "kamień muzyczny" - Gaval Dash. Jest to płaski kamień położony na trzech mniejszych. Działa niczym instrument muzyczny. W zależności od miejsca uderzenia wydaje inne dźwięki. Z podobnym kamieniem spotkałem się w miejscowości Jerash w Jordanii.
 |
| Miejsce do magazynowania wody |
 |
| Jeden z obecnych mieszkańców na tych terenach |
 |
| Rzymski napis w Boyukdash |
Nieopodal Qobustan jest jeszcze jedna ciekawostka. W pobliskiej miejscowości Boyukdash zachowała się skała z wyrytym napisem wykonanym zapewne przez rzymskiego legionistę. Napis brzmi:
IMP DOMITIANO CAESARE AVG GERMANICO LVCIVS IVLIVS MAXIMVS LEG XII FVL
Co oznacza: "Pod imperatorem Domicjanem , Cezarem ,Augustem, Germanikiem, Lucjuszem Juliuszem Maximusem, Legion XII Fulminata".
Legion XII Fulminata był założony przez Juliusza Cezara w 58 r. p. n. e. Został obdarzony tytułem "Fulminata" - "Piorunująca" - przez cesarza Marka Aureliusza w 174 r. n. e. za zwycięstwo odniesione nad Germanami podczas burzy. Uważano go za elitarny legion złożony z samych weteranów.
Swoją bytność rzymscy legioniści zaznaczyli nie tylko w ten sposób. Niektórzy historycy twierdzą, że miejscowość Ramana w okolicach Baku została prawdopodobnie założona przez Rzymian w roku ok. 84-96 ne. Jej nazwa ma pochodzić od łacińskiego słowa Romana. Wśród okoliczności, które wzmacniają tę hipotezę jest odnaleziona w 1903r. rzymska mapa wojskowa Kaukazu oraz wiele artefaktów z tamtego okresu na terenie półwyspu Apszerońskiego.
W jakim celu powstawały petroglify? Na to pytanie trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć. Symbolika petroglifów miała zapewne głębokie znaczenie kulturowe i religijne. Wiele petroglifów miało w zamyśle ich twórców przedstawiać nie całkiem jeszcze zrozumiałe aspekty języka symboli lub rytuałów religijnych.
Obecnie w miarę postępu badań naukowych na całym świecie, coraz częściej zauważa się podobieństwa między stylami petroglifów występujących na różnych kontynentach, podczas gdy oczekiwano raczej czerpania inspiracji z otoczenia, co jest trudne do pogodzenia z podobieństwem stylów. Może to sugerować istnienie pewnych społeczności, które migrowały daleko poza miejsce pierwotnego pochodzenia, bądź też inne wspólne pochodzenie motywów petroglificznych.
Słynny antropolog Thor Heyerdahl (znany z wypraw morskich i propagowania teorii dyfuzjonizmu – rozprzestrzeniania się kultur przez migracje) przyjeżdżał do Gobustanu czterokrotnie (1981, 1994, 1999 i 2000). Na podstawie badań i dokumentacji zaproponował, iż tereny obcnego Azerbejdżanu były miejscem istnienia starożytnej zaawansowanej cywilizacji. Wierzył w migrację tej społeczności na północ. Był przekonany, że styl artystyczny naskalnych rytów dokładnie przypomina te znajdujące się w jego rodzinnej Norwegii (Alta). Próbował udowodnić że współcześni Skandynawowie w czasach prehistorycznych wyemigrowali na północ z rejonu Kaukazu. Swoje teorie opierał też na zapisach historyka z XIIIw. Snorri Sturlusona, który to pisał iż "Odyn przyszedł do północy z kraju, który nazywa Aser". Podobnie jak w innych swoich odkryciach, tak i tu kierował się intuicją oraz odczytywał bezpośrednio stare przekazy.
Brzmi to zapewne zbyt fantastycznie. Może za kilka lat dowiemy się czegoś więcej na ten temat. Przypomnieć jednak należy że to właśnie Thor Heyerdahl odkrył w Güímarze na Teneryfie piramidy, które wcześniej były uważane za stertę przypadkowych kamieni.
A zatem prehistoria może okazać się bardziej fantastyczna niż nam się obecnie wydaje...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz