Iczeri-Szeher czyli Wewnętrzne Miasto

Iczeri-Szeher (azer. İçəri Şəhər) to najstarsze i najważniejsze miejsce w Baku. To prawdziwe serce i dusza tego miasta. Wśród labiryntu wąskich uliczek skrywa tajemnice i historie minionego czasu. Obecnie, zachowane w dobrym stanie jest pieczołowicie odrestaurowywane. Całe Wewnętrzne Miasto jest wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Będąc w Baku, najzwyczajniej nie można przegapić tego miejsca.

Jedna z bram prowadzących na teren Wewnętrznego Miasta

Początki Iczeri-Szeher sięgają IX wieku, kiedy to początkowo z niewielkiej twierdzy obronnej powstawało coraz to większe miasto. Wybudowano liczne karawanseraje, łaźnie miejskie - hammamy i meczety. Większość z tych obiektów możemy podziwiać do dzisiaj. Do dnia dzisiejszego zachowało się też 5 bram oraz 25 wieżyczek.

Do najcenniejszych obiektów na terenie miasta zalicza się: zespól pałacowy Szachów Szyrwanu - Şirvanşahlar Sarayı oraz Baszta Dziewicza - Qız qalası.

Ostatnia kamienica z lewej to Ambasada RP

Na terenie Miasta Wewnętrznego znajduje się kilka placówek dyplomatycznych, w tym Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej. Zdjęć nie wolno wykonywać, o czym informuje mała tabliczka. Czemu, tego nie wiadomo, w każdym razie nie ma sensu ryzykować i potem tłumaczyć się strażnikowi, który bacznie czuwa nad okolicą. Do Ambasady bardzo łatwo trafić wchodząc przez bramę miejską od strony Parku Filharmonii.

Ambasada RP w Baku

Azerbejdżan, AZ-1000, Baku
ul. Kiczik Gala 2
Iczeri Szeher (Stare Miasto)

Tel.: +994 12 492 01 14
Tel. dyżurny: +994 50 221 57 70
Fax +994 12 492 02 14

e-mail: baku.amb.sekretariat@msz.gov.pl

W Iczeri-Szeher można zobaczyć nadal działające warsztaty tkackie produkujące dywany

Dywany do dzisiaj są bardzo popularnym sposobem ozdabiania pomieszczeń. Układa się je na podłogach ale także wiesza na ścianach. Jest obecny w każdym domu w krajach wschodu. W pewnym sensie jest synonimem bogactwa. Najcenniejsze, tkane z jedwabiu osiągają bardzo wysokie ceny. Wynika to z samej technologii wykonania gdzie na 1 m2 trzeba wykonać od 10000 do 400000 węzłów, w zależności od grubości nitek, wątku na węzły i rodzajów węzłów. Duże dywany, najczęściej wykonywane na zamówienie wykonuje kilka tkaczek nawet przez kilka lat.

Dywany tkano już od starożytności. Najstarszy, odnaleziony w scytyjskich grobach na Syberii pochodzi z V w. p.n.e. Ich popularność zaczęła rosnąć w XIV w. za panowania władcy Persji Timura, a następnie podczas rządów szacha Abbasa I (1587-1629), kiedy powstały liczne manufaktury. To z tego okresu pochodzą dywany spotykane w domach szlachty Rzeczypospolitej (obecnie do zobaczenia raczej w muzeach), na zachodzie Europy nazywane polskimi (fr. polonaise).

Przygotowane runo w jednym z warsztatów tkackich

Uliczki Wewnętrznego Miasta tworzą swoisty labirynt

Najbardziej zagadkową budowlą na terenie Iczeri-Szeher jest Qız Qalası co w tłumaczeniu oznacza Baszta Dziewicza. Jak dotąd badacze spierają się nad datą jej powstania. Nie wiadomo też kto ją wybudował ani w jakim celu. Fakty mieszają się z legendami.

Problem w tym że nie ma zbyt wiele historycznych informacji na temat Qız Qalası. Kronikarze stwierdzają tylko fakt, że była tutaj od najdawniejszych czasów. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami, wiadomo że kilkakrotnie ją przebudowywano aby ostatecznie uzyskać taki wygląd, który przetrwał do dzisiaj. Oficjalnie jej wiek szacuje się na ok XII wiek. Twierdzenie to opiera się na wmurowanej tablicy z napisem: “Qubbe – Masud ibn Davud”, interpretowany jako nazwisko budowniczego Baszty. Według innych badaczy Masud ibn Davud był miejscowym władcą. Obecnie już wiadomo że tablica została umieszczona w XII wieku, kiedy budowla stała już od dawna, takie datowanie jest więc błędne. Jest coraz więcej dowodów na to że Qız Qalası była zbudowana dużo wcześniej. Istnieje nawet wątek mówiący o powiązaniu z kulturą Sumerów.

Jeśli zaś chodzi o jej nazwę też nie ma jednoznacznego wytłumaczenia. Powszechnie nawiązuje się do jednej z legend o córce Chana, która z rozpaczy za ukochanym rzuciła się z murów wprost do morza. Bardziej przekonywującym wyjaśnieniem jest to że była to wieża strażnicza (obserwacyjna) - Goz Qalası, która nigdy nie została zdobyta przez najeźdźców. Obecnie na terenie Azerbejdżanu, do dzisiaj możemy zobaczyć wiele "wież dziewiczych", które właśnie pełniły takie funkcje. W górach Kaukazu, tylko w Rejonie Gadabay jest ich 25. 

Co ciekawe Baszta nigdy nie pełniła funkcji obronnych. Nie była też włączona w system fortyfikacji Wewnętrznego Miasta. Jej konstrukcja jest unikatowa i nie można jej porównać do żadnej innej budowli na świecie. Budowla miała wewnętrzny system kanalizacji i dostęp do czystej wody. 

Wysoka na 28m składa się z 8 pięter zwieńczonych kopułami z otworem po środku. Otwory te służyły prawdopodobnie do obserwacji nieba. Tak samo jak zorientowane małe otwory okienne, z których dwa dokładnie wyznaczały przesilenie wiosenne i zimowe. Z kolei trzy inne okienka były zorientowane na konkretne gwiazdy: Syriusza, Wegę i Antares.

Istnieje teoria, według której Qız Qalası była świątynią zoroastryjską. Przebywający tutaj kapłani czcili boga Ahura Mazdę oraz jego święty oczyszczający ogień. Możliwe że przeprowadzano tutaj rytuały związane z ceremoniami pogrzebowymi. Prawdopodobnie wystawiano ciała zmarłych na najwyższym poziomie do czasu aż pozostały tylko same kości. Nie jest to jednak wiedza potwierdzona i opiera się jedynie na domysłach i hipotezach.

Obecnie w Baszcie Dziewiczej mieści się multimedialne muzeum, w którym wchodząc na kolejne poziomy poznajemy historię rozwoju miasta Baku. Prace badawcze prowadzone są cały czas, być może już wkrótce dowiemy się czegoś więcej o tej niezwykłej budowli.

Qız Qalası

Inną ciekawą legendą wyjaśniającą powstanie Qız Qalası jest historia bogini Anahity, utożsamianą z indyjską Saraswati, babilońską boginią Isztar, syryjską Anat i prawdopodobnie sumeryjską Inaną. Grecy zaś wiązali ją z Afrodytą (jako Anaitis).

Według przekazów, w zamierzchłych czasach Anahita została wysłana przez samego Ahura Mazde z misją na Ziemię aby pomóc ludziom zdobywać i gospodarować wodą oraz zaprowadzić porządek. Po pewnym czasie na Ziemię przybyły dwa anioły - Marut i Harut. Obydwa łamiąc prawo zakochały się w Anahicie, i wyznały jej w tajemnicy swoją miłość. Anahita, pozostała niewzruszona i do końca swoich dni na Ziemi wypełniała tylko powierzone obowiązki. Ostatecznie wzniosła się do nieba. Marut i Harut jako upadłe anioły pozostały na Ziemi w ukryciu.

Kult bogini słodkiej wody, płodności oraz porządku społecznego, rozpowszechniony był od Anatolii (obecnie Turcja) po Sogd (obecny Uzbekistan i Tadżykistan). Pierwszą świątynię z wizerunkiem Anahity wzniósł achemenidzki władca Artachšathra II (gr. Artakserkses II). Od tamtych czasów wzniesiono wiele takich świątych i nazywano je Basztami Dziewiczymi.

Sklepy ze starociami, dywanami i galerie. To wszystko można znaleźć właśnie w Iczeri-Szeher

Jeden z przystępniejszych hoteli na terenie Iczeri-Szeher - "Noah's Ark Hotel"

Na terenie Iczeri-Szeher jest wiele hoteli, większość wysokiej klasy, są także takie bardziej przystępne jak np. "Noah's Ark Hotel". Rezerwacji można dokonać w portalu TripAdvisor.com.

Łaźnie miejskie - hammam

"Sultan Inn Boutique Hotel"

Bardziej luksusowy, pięciogwiazdkowy "Sultan Inn Boutique Hotel" ma doskonałe położenie z pięknym widokiem oraz uroczy taras z restauracją na dachu. Rezerwacji można dokonać w portalu TripAdvisor.com.

Minaret Meczetu Muhammada (1078-79)

Fragment kompleksu Pałacowego Szachów Szyrwanu na tle nowego Baku

Pałac Szachów Szyrwanu uznawany jest za jeden z najważniejszych zabytków Azerbejdżanu. Najstarsze elementy konstrukcji pochodzą z XIV wieku, najnowsze z XVII. Główny budynek pochodzi z 1411 r. To dwupiętrowy budynek z dwoma dziedzińcami. Do kompleksu należy także mauzoleum (1435 r.), pałacowy meczet jest położony w najwyższym punkcie kompleksu, ma dwie kaplice - osobną dla mężczyzn i dla kobiet.

Pałac Łaźni jest najstarszym z budynków, pochodzi z XVII wieku i jest położony na najniższym tarasie. Został odkryty dopiero w 1939 r. W wykopaliskach archeologicznych odkryto także 26 ukrytych pokoi. 

Na dziedzińcu umieszczone są pojedyńcze arabskie litery. Jest to jedyna pozostałość po twierdzy Bayil z XIII w. leżącej na terenie obecnej Zatoki Bakijskiej a zatopione przez Morze Kaspijskie. Prawdopodobnie była to jedna z wielu rezydencji Szachów Szyrwanu. Niegdyś tworzyły napis - cytat z Koranu, wmurowany w mury obronne.

Jeden z dziedzińców Pałacu

Pałac Szachów Szyrwanu - główny budynek

Mauzoleum Seyid Yahya Bakuvi składa się z dwóch części. Z budynku służącego do odprawiania obrzędów i podziemia, gdzie znajduje się krypta. Seyid był filozofem, matematykiem, astronomem ale także sufim żyjącym w latach 1410 - 1462. Cieszył się ogromną popularnością w tamtym czasie skupiając wielu uczni. Jego dzieła mające charakter mistyczny obecnie są przechowywane w Stambule oraz Konyii.

Pachnąca różami krypta Seyida Yahya Bakuvi

Dziedziniec z arkadami na którym ustawiono odnalezione figury z początków osadnictwa ludzi na tych terenach

Widok z Baszty Dziewiczej na Iczeri-Szeher

Kolejny luksusowy hotel "Museum Inn Boutique Hotel"

Słynna uliczka z "Brylantowej ręki"

Brylantowa ręka (tyt. oryg. Бриллиантовая рука) to radziecka komedia kryminalna z 1968 roku, w reżyserii Leonida Gajdaja i popisowymi rolami Jurija Nikulina i Andrieja Mironowa. Sceny "zagraniczne" do filmu kręcono w Iczeri-Szeher , które zostało "ucharakteryzowane" na miasto tureckie. Pomysł scenariusza został zaczerpnięty z autentycznych kronik kryminalnych. Film należał do największych sukcesów kasowych kina radzieckiego. W pierwszym roku wyświetlania obejrzało go ponad 76 mln widzów.

Kto nie oglądał a lubi klimaty lat 60-tych - polecam.

Owoce potocznie zwane "małpi chleb"popularnego tutaj drzewa 

Iczeri-Szeher można swobodnie zwiedzać samemu. Zgubić wśród labiryntu uliczek a potem odnaleźć. To chyba najlepszy sposób aby poczuć klimat tego miejsca. Można też skorzystać z pomocy miejscowego przewodnika. Zwykle jest ich kilku w okolicy Qız Qalası. Jeszcze inną metodą zwiedzania jest specjalnie przygotowany system elektroniczny dostępny w punktach informacyjnych. Razem z mapką otrzymuje się wtedy urządzenie przypominające telefon ze słuchawkami. Idąc zaznaczonym szlakiem elektroniczny przewodnik opowiada nam o danym miejscu. Informacje przygotowane są w 5 językach: azerskim, rosyjskim, angielskim, niemieckim i francuskim. Jest to powszechny i prosty system stosowany także w innych miejscach na świecie.

Więcej informacji można znaleźć na stronie Icherisheher Information Center.